Για Επαναστατική Δουλειά στα Σωματεία

Διεθνώς, τα σωματεία είναι πλέον μια σκιά αυτού που ήταν κάποτε. Παντού ηγούνται από προδότες που έχουν επιβλέψει αμέτρητες παραχωρήσεις και ήττες. Ωστόσο, παρά την επιτακτική ανάγκη για μια μαχητική ηγεσία που θα μπορεί να υπερασπιστεί πραγματικά την εργατική τάξη, η επιρροή των επαναστατικών κομμάτων στην εργατική τάξη είναι αδύναμη και/ή εξασθενεί.

Αυτή η αποτυχία δεν εξηγείται από την απλή έλλειψη δυνάμεων, αλλά από την άρνηση ή την ανικανότητα να οικοδομηθεί μια συνεπής αντιπολίτευση στη συνδικαλιστική γραφειοκρατία. Ωστόσο, οι Θέσεις Πάνω στην Τακτική του Τρίτου Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς ήταν σαφείς:

Στην ουσία, αν οι αποκαλούμενες επαναστατικές οργανώσεις έχουν αποτύχει, αυτό οφείλεται στο ότι ακολουθούν λάθος στρατηγικές στη δουλειά που κάνουν στη βιομηχανία. Από αυτή την άποψη, η ΔΚΕ δεν αποτελεί εξαίρεση. Αλλά από την πλευρά μας, τα τελευταία χρόνια έχουμε αντλήσει διδάγματα από τις αποτυχίες μας.

Οι ακόλουθες θέσεις βασίζονται στην εμπειρία μας από τις παρεμβάσεις μας στις απεργιακές κινητοποιήσεις που έχουν αναταράξει πρόσφατα αρκετές χώρες, ιδίως στην απεργία της Boeing στις ΗΠΑ. Αλλά εξίσου σημαντική είναι η εμπειρία μας από μικρότερες συγκρούσεις και καθημερινούς αγώνες σε ένα πλαίσιο αυξανόμενης διεθνούς αντίδρασης.

Χρειαζόμαστε μια Επαναστατική Στρατηγική

Το σημείο εκκίνησης για επαναστατική δουλειά στη βιομηχανία είναι ότι η εργατική τάξη χρειάζεται ένα Μαρξιστικό πρόγραμμα για να καθοδηγήσει τους αγώνες της. Ένα επαναστατικό πρόγραμμα είναι απαραίτητο, ανεξάρτητα από το αν βρισκόμαστε σε μια περίοδο αντίδρασης, σε μια περίοδο οικονομικών απεργιών ή σε μια περίοδο μεγάλων πολιτικών αγώνων. Ωστόσο, η πλειονότητα των Μαρξιστικών οργανώσεων απορρίπτει ρητά τον αγώνα για μια επαναστατική ηγεσία των σωματείων.

Όταν πρόκειται για πόλεμο, όλοι καταλαβαίνουν ότι ένας στρατός πρέπει να ηγείται από ένα γενικό επιτελείο που επιδιώκει να νικήσει τον εχθρό. Ένα ανώτατο επιτελείο που επιδιώκει να μετριάσει τη σύγκρουση αντί να την κερδίσει, όχι μόνο θα κάνει τη νίκη δύσκολη, αν όχι θα την καταστήσει αδύνατη, αλλά θα εφαρμόσει τακτικές που μεγιστοποιούν τις απώλειες και ελαχιστοποιούν τα κέρδη.

Το ίδιο ισχύει και για την ταξική πάλη. Οι ηγεσίες της εργατικής τάξης που επιδιώκουν τη συνύπαρξη με τον καπιταλισμό θα συμφιλιώνονται σε κάθε στάδιο της πάλης. Μεγιστοποιούν τις ήττες και δεν κάνουν τίποτα για να προωθήσουν τα στρατηγικά συμφέροντα των εργατών. Από την άλλη πλευρά, μια επαναστατική ηγεσία, μακριά από το να θυσιάζει τα άμεσα κέρδη, χρησιμοποιεί τακτικές που μπορούν να μεγιστοποιήσουν τις μερικές νίκες, ενώ προωθεί τα ιστορικά συμφέροντα της εργατικής τάξης.

Ο Κίνδυνος του Οπορτουνισμού

Το πιο συνηθισμένο πρόβλημα στη δουλειά στη βιομηχανία είναι ο συμφιλιωτισμός προς τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία. Στην πιο δεξιά μορφή της, αυτή η πολιτική παίρνει τη μορφή ανοιχτής υποστήριξης των μη επαναστατικών συνδικαλιστικών ηγεσιών. Αυτή η υποστήριξη δικαιολογείται συνήθως με το ψευδές επιχείρημα ότι μια «αριστερή» ηγεσία ενθαρρύνει τους εργάτες να αγωνιστούν.

Ως ένα ενδιάμεσο στρώμα, κοντά στους καπιταλιστές στις φιλοδοξίες του αλλά εξαρτημένο από τους εργάτες για την επιρροή του, η συνδικαλιστική γραφειοκρατία δεν παίζει έναν ανεξάρτητο ρόλο στην ταξική πάλη. Η πολιτική στάση που παίρνει αντανακλά την πίεση από την αστική τάξη ή από την εργατική της βάση. Αλλά ουσιαστικά, η γραφειοκρατία επιδιώκει τη συμφιλίωση με τον καπιταλισμό. Όταν στρέφεται προς τα αριστερά, το κάνει όχι για να ενθαρρύνει τη μαχητικότητα της εργατικής τάξης, αλλά για να την περιορίσει όσο το δυνατόν περισσότερο σε πλαίσια αποδεκτά από την αστική τάξη.

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι ποτέ σωστό από θέση αρχής η συγκρότηση ενός ενιαίου μετώπου με μια πτέρυγα της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας. Αλλά κάθε προσωρινό μπλοκ πρέπει να σχηματίζεται με βάση μια πραγματική ταξική γραμμή (π.χ. σε μια απεργία ή ενάντια στην εθνική ενότητα) και δεν πρέπει ποτέ να αποδίδεται ένας προοδευτικός ρόλος στη γραφειοκρατία. Ο στόχος ενός τέτοιου μετώπου δεν είναι να σταματήσει τις εχθροπραξίες, αλλά να δείξει στη δράση γιατί είναι απαραίτητο ένα επαναστατικό πρόγραμμα.

Αριστερή Κριτική

Σε πολλές περιπτώσεις, η συμφιλίωση προς τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία παίρνει μια έμμεση μορφή. Σφοδρή κριτική ασκείται στην ηγεσία των εργατών, αλλά η κριτική αυτή παραμένει σε τακτικό επίπεδο και δεν στοχεύει στην αντικατάσταση αυτών των προδοτών με μια επαναστατική ηγεσία των σωματείων.

Μια τέτοια προσέγγιση περιορίζει τον ρόλο των επαναστατών στην άσκηση πίεσης στην τρέχουσα ηγεσία. Η πίεση από τα αριστερά μπορεί να αναγκάσει τη γραφειοκρατία να υιοθετήσει μια πιο μαχητική στάση και τακτική, ή ακόμη και να ωθήσει τους εργάτες να υπερβούν προσωρινά την ηγεσία τους. Αλλά αν δεν προσφερθεί μια ριζικά διαφορετική στρατηγική, γύρω από την οποία μπορούν να συσπειρωθούν τα στοιχεία μιας νέας ηγεσίας, το κίνημα είναι καταδικασμένο να παραμείνει στα χέρια της γραφειοκρατίας. Όταν έρθει η ώρα, οι γραφειοκράτες θα μπορούν να σαμποτάρουν τον αγώνα, ανεξάρτητα από το πόση πίεση τους ασκήθηκε προηγουμένως.

Η κριτική για την τακτική της ηγεσίας των σωματείων χωρίς την επιδίωξη δημιουργίας μιας νέας ηγεσίας βασισμένης σε μια επαναστατική στρατηγική ισοδυναμεί με επίθεση στα συμπτώματα της ασθένειας χωρίς να αγγίζει την αιτία της.

Αντισυνδικαλιστικός Αριστερισμός

Μια σεχταριστική πολιτική απέναντι στα σωματεία είναι εξίσου επιβλαβής με μια οπορτουνιστική. Αν και αυτό συχνά καλύπτεται με ριζοσπαστική ρητορική, η πρακτική συνέπεια είναι η ίδια: η απουσία μιας εναλλακτικής στη γραφειοκρατία.

Ορισμένες οργανώσεις συσχετίζουν τις φιλοκαπιταλιστικές πολιτικές των ηγεσιών των σωματείων με τα ίδια τα σωματεία. Με αυτόν τον τρόπο, αρνούνται αυτό που κάθε ταξικά συνειδητοποιημένος εργάτης καταλαβαίνει διαισθητικά: ακόμη και το πιο αντιδραστικό από τα σωματεία είναι ένα προπύργιο ενάντια στα αφεντικά και ένα σκαλοπάτι για συλλογική δράση. Το αποτέλεσμα της αντιδραστικής αριστερίστικης θέσης είναι η εγκατάλειψη των εργατών όταν η οργάνωσή τους δέχεται επίθεση από το κράτος ή τα αφεντικά, οδηγώντας τέτοιους «Μαρξιστές» να χάνουν κάθε αξιοπιστία στα μάτια των εργατών.

Ριζοσπαστική Αποχή

Μια λιγότερο αντιδραστική αλλά εξίσου στείρα έκφραση σεχταριστικών πολιτικών είναι η καταγγελία της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας με επαναστατική ρητορική, χωρίς να προσφέρεται καμία απάντηση στα συγκεκριμένα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργάτες. Στην καλύτερη περίπτωση, αυτή η προσέγγιση είναι εντελώς στείρα.

Οι βαρυσήμαντες διακηρύξεις για την ανάγκη της επανάστασης μπορεί να σας δίνουν την εικόνα ενός μεγάλου επαναστάτη. Αλλά δεν κάνουν τίποτα για την προώθηση της ταξικής συνείδησης. Ο μόνος τρόπος για να αυξηθεί πραγματικά η επιρροή των επαναστατικών ιδεών είναι να δείξουμε πόσο θεμελιώδεις είναι για την προώθηση του αγώνα των εργατών.

Τυχοδιωκτισμός

Είναι εύκολο για μια οργάνωση που δεν έχει πραγματική επιρροή σε μια βιομηχανία να προωθεί ριζοσπαστικά αιτήματα χωρίς να λαμβάνει υπόψη το πολιτικό πλαίσιο ή τα εμπόδια στην εφαρμογή τους. Το αποτέλεσμα είναι στείρο και γενικά άσχετο. Είναι πολύ πιο επικίνδυνο όταν εκείνοι που ασκούν πραγματική επιρροή ωθούν τους εργάτες στην επίθεση όταν οι συνθήκες είναι δυσμενείς.

Η πρακτική συνέπεια του να κριτικάρεις τη γραφειοκρατία με βάση αποκλειστικά την έλλειψη ριζοσπαστισμού είναι να πιέζεις συνεχώς για πιο ριζοσπαστική δράση. Στην έλλειψη μιας ευρύτερης επαναστατικής κατανόησης της πολιτικής κατάστασης, το αποτέλεσμα είναι μια καρικατούρα, με μικρές ομάδες απομονωμένων εργατών να περνάνε στην επίθεση ή να παραμένουν σε απεργία όταν δεν έχουν καμία πιθανότητα νίκης. Αυτή η πολιτική αποθαρρύνει την πρωτοπορία και μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικές συνέπειες πολύ χειρότερες από μια απλή πολιτική συμφιλίωσης.

Μια επαναστατική ηγεσία πρέπει να καθοδηγεί την ταξική πάλη τόσο όταν βρίσκεται στην επίθεση όσο και όταν βρίσκεται στην άμυνα, και όχι να καλεί σε επίθεση σε όλες τις περιστάσεις!

Οικονομισμός

Η πίεση της δουλειάς στη βιομηχανία τείνει να στενεύει τους πολιτικούς ορίζοντες στα πιο άμεσα προβλήματα. Το καθήκον των επαναστατών δεν είναι μόνο να προσφέρουν στους εργάτες μια ευρύτερη προοπτική για την καταπίεσή τους, αλλά και να τους δείξουν ότι μια γενική κατανόηση των ταξικών σχέσεων, του πολιτικού πλαισίου και των διεθνών συνθηκών είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία του αγώνα, όσο μικρός και αν είναι.

Αντίθετα, μια οικονομίστικη αντίληψη της συνδικαλιστικής δουλειάς προσαρμόζεται στην πολιτική συνείδηση των καθυστερημένων στρωμάτων της εργατικής τάξης. Για παράδειγμα, ως αντίδραση στις φυλετικές εντάσεις, η οικονομίστικη απάντηση είναι να υποστηρίξει την ενότητα ενάντια στα αφεντικά σε αφηρημένο επίπεδο. Αυτό που δεν λέγεται είναι ότι οι εργάτες έχουν οι ίδιοι συμφέρον να αγωνίζονται ενεργά ενάντια στη φυλετική καταπίεση. Με αυτόν τον τρόπο, ο οικονομισμός επιδιώκει να «διατηρήσει την ενότητα» όχι με βάση την ανώτερη ταξική συνείδηση, αλλά σύμφωνα με τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή. Έτσι, οι ανταγωνισμοί που διαιρούν τους εργάτες διατηρούνται.

Μίνιμουμ και Μάξιμουμ Πρόγραμμα

Η επαναστατική δουλειά στη βιομηχανία είναι απαραίτητα συγκεκριμένη. Πρέπει να καταπιαστεί με τα πιο επείγοντα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργάτες στην καθημερινή τους ζωή. Αυτό δεν καθιστά το έργο αυτό ρεφορμιστικό· η υπέρβαση των εμποδίων που κρατούν την εργατική τάξη υπάκουη και διαιρεμένη απαιτεί μια Μαρξιστική κατανόηση της καπιταλιστικής κοινωνίας.

Είναι με την εφαρμογή του Μαρξιστικού προγράμματος ενάντια στην φιλοκαπιταλιστική γραφειοκρατία – το κύριο εμπόδιο στην ταξική συνείδηση – που το συνδικαλιστικό έργο γίνεται επαναστατικό. Η σύνθεση μεταξύ μίνιμουμ και μάξιμουμ προγράμματος επιτυγχάνεται ακριβώς όταν μια ευρεία επαναστατική αντίληψη χρησιμοποιείται για να καθοδηγήσει τους άμεσους αγώνες του προλεταριάτου. Τα λάθη που αναφέρονται σε αυτό το έγγραφο έχουν όλα ως κοινό χαρακτηριστικό το σπάσιμο αυτού του ζωτικού συνδέσμου.